تعارض عام و اطلاق شمولیتعارض عام و اطلاق شمولی به تنافی مدلول دلیل عام با اطلاق شمولی گویند. ۱ - تعریفتعارض عام و اطلاق شمولی، از اقسام تعارض عموم و اطلاق و به معنای تنافی میان مدلول دلیل عام و مدلول دلیلی است که اطلاق شمولی دارد؛ ۲ - بیان دیگربه بیان دیگر، در تعارض عام و اطلاق شمولی، امر دایر است بین تقیید اطلاق شمولی و تخصیص عام، ۲.۱ - مثالمانند «اکرم العالم» و «لا تکرم الفساق» که این دو در «عالم فاسق» با هم تعارض دارند و امر دایر شده بین تقیید «اکرم العالم» به غیر فاسق، و بین تخصیص «لا تکرم الفساق» به غیر عالم، ولی شمول عام نسبت به مورد اجتماع، از شمول مطلق اظهر است، زیرا شمول عام نسبت به ماده اجتماع، به وضع بوده، ولی شمول مطلق نسبت به ماده اجتماع، به مقدمات حکمت می‌باشد. ۳ - نظراصولییوندرباره تقدیم و تاخیر هر یک از آن دو بر دیگری، میان اصولی‌ها اختلاف است؛ عده‌ای به تقدیم «تخصیص عام» بر «تقیید اطلاق شمولی» و برخی به «تقیید اطلاق شمولی» بر «تخصیص عام» اعتقاد دارند. ۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۳۱، برگرفته از مقاله «تعارض عام و اطلاق شمولی». |